Lan là nhân viên văn phòng, ngồi cạnh Lan là Cường - đồng nghiệp làm cùng bộ phận. Ở công ty hắn thường xuyên có hành vi trêu ghẹo Lan những chuyện tế nhị, hắn hay ngồi nhìn chằm chằm vào các bộ phận trên cơ thể và còn lợi dụng sờ đùi, véo má cô mỗi khi không cảnh giác.

Nhiều lần hắn giả vờ cúi xuống gầm bàn để cắm ổ điện nhưng thực chất là để có cơ hội đụng chạm vào người Lan. Hắn còn thường xuyên gửi những hình ảnh nhạy cảm qua tin nhắn Facebook và dùng những lời lẽ khiếm nhã để dụ dỗ Lan.  

Lan rất sợ hãi. Nhiều lần cô đã thể hiện thái độ cứng rắn nhưng không có tác dụng. Hắn còn ngạo nghễ thách thức Lan. Hắn nói nếu cô nói ra, cô sẽ bị đuổi việc vì hắn là cháu sếp tổng. Cô không dám kể với ai khác vì sợ xấu hổ hoặc sợ người khác nghĩ rằng mình đang đang ảo tưởng về bản thân.

Những hành vi của tên Cường trong tình huống trên là biểu hiện quấy rối tình dục nơi công sở và Lan chính là nạn nhân. Cường là đối tượng cần phải được lên án nhưng đáng tiếc là Lan lại không hề có kỹ năng ứng xử trong trường hợp này. Câu chuyện này cũng phản ánh một điều rằng Lan đang không nhận được sự bảo vệ từ doanh nghiệp của mình.

Những hậu quả mà nạn nhân phải gánh chịu 

Quấy rối tình dục không quá xa lạ ở chốn công sở, tuy nhiên nhiều người vẫn thường xem nhẹ và coi như đó chỉ là những hành động “đùa giỡn”. Thậm chí nhiều người còn đổ lỗi rằng do nạn nhân không đứng đắn hoặc bởi nạn nhân ăn mặc “hở hang” nên tự chịu. Chính vì vậy nạn nhân thường lựa chọn cách im lặng thay vì lên tiếng bởi họ nghĩ rằng đó là việc vô ích, thậm chí còn sợ bị “mang tiếng”. 

Những hành vi quấy rối tình dục có thể không gây ra ảnh hưởng về mặt thể chất nhưng gây ra tâm lý hoang mang, sợ hãi cho nạn nhân. Về lâu dài có thể gây nhiều bệnh lý về tâm thần, tác động rất lớn đến sức khỏe nạn nhân. 

Theo một số khảo sát của Ban Gia đình – Xã hội, Hội LHPN Việt Nam, sau khi bị quấy rối tình dục thì hầu hết các nạn nhân đều cảm thấy mặc cảm, xấu hổ và không muốn người khác biết chuyện. Nặng nề hơn họ sang chấn tinh thần thậm chí mắc các bệnh về tâm lý như trầm cảm, rối loạn lo âu do thường xuyên sống trong trạng thái lo âu, căng thẳng. Họ phải mất thời gian dài mới có thể trở lại cuộc sống bình thường.

Biểu hiện của quấy rối tình dục nơi công sở

Theo Bộ quy tắc ứng xử về quấy rối tình dục tại nơi làm việc, quấy rối tình dục là hành vi có tính chất tình dục gây ảnh hưởng đến tâm lý, nhân phẩm của người khác. Không chỉ vậy hành vi này còn xúc phạm tới người khác và gây ra một môi trường làm việc mất an toàn và bất ổn. Quấy rối tình dục nơi công sở có thể là hành vi liên quan đến hành động, lời nói hoặc phi lời nói. Cụ thể bao gồm:

Các hành động biểu hiện không đứng đắn như ngôn ngữ hình thể khiêu khích, cái nhìn gợi tình, nhìn chằm chằm, nháy mắt liên tục, huýt sáo,…

• Bình luận một cách khiếm nhã về ngoại hình, trang phục hay các bộ phận trên cơ thể của đồng nghiệp.
• Có các hành vi tiếp xúc, cố tình động chạm không mong muốn, sờ mó, vuốt ve, cấu véo, ôm ấp, hôn cho tới tấn công tình dục, hiếp dâm.
• Thường xuyên nói chuyện và hỏi những câu hỏi nhạy cảm về đời sống tình dục hoặc khuynh hướng tình dục.

Các biện pháp phòng tránh quấy rối tình dục công sở

Giải pháp dành cho cá nhân

Giải pháp dành cho doanh nghiệp

Theo Ủy ban Tìm sự Công bằng trong việc làm Hoa Kỳ (EEOC) cho biết “Cái giá phải trả của hành động quấy rối tình dục nơi công sở là rất lớn. Chi phí luật pháp, chi phí bồi thường thiệt hại cho người bị hại chỉ là bề nổi, trong khi đó còn gây ảnh hưởng nặng nề đến hiệu quả, công suất làm việc, doanh thu... của các công ty, doanh nghiệp.”

EEOC cũng thống kê: Tại Mỹ, thiệt hại phải chịu do hành động quấy rối tình dục nơi công sở lên tới 40 triệu USD/năm. Chính vì vậy việc ngăn chặn hành vi quấy rối tình dục tại nơi làm việc phải là nghĩa vụ của mỗi cơ quan, doanh nghiệp.

Doanh nghiệp cần ban hành các quy định rõ ràng về việc nghiêm cấm hành vi quấy rối tình dục, nhằm thúc đẩy mọi người tuân thủ và thực hiện nghiêm túc nội quy đã đưa ra. Các quy định có thể dựa trên những quy định trong bộ luật Lao Động 2012 được trích dẫn bên dưới. 

Tuy nhiên, tạo dựng một môi trường làm việc lành mạnh, an toàn cho mỗi nhân viên mới là giải pháp triệt để hơn. Bên cạnh việc xây dựng văn hoá tại nơi làm việc, doanh nghiệp nên có giải pháp cho văn phòng làm việc của nhân viên. Giải pháp thiết thực nhất là thiết kế nội thất văn phòng đảm bảo sự riêng tư cho nhân viên.

Nhiều doanh nghiệp nghĩ tới việc sử dụng vách văn phòng để tạo ra các không gian riêng tư, đảm bảo an toàn cho nhân viên nữ. Đó là lựa chọn không tồi. Nhưng theo ông Đỗ Trường Giang, giám đốc Công ty Cổ phần Nội thất Đức Khang, yếu tố cốt lõi của văn phòng là tạo ra cảm xúc tốt cho mỗi nhân viên làm việc, bởi vậy cần chú ý tới sự phù hợp tổng thể thay vì giải quyết không tận gốc như vậy.

Nội thất văn phòng đảm bảo sự riêng tư nhưng hài hoà

Quấy rối tình dục có vi phạm pháp luật hay không? 

Bộ Luật Lao động 2012 có hiệu lực thi hành từ ngày 1/5/2013 có 2 điều đề cập đến quấy rối tình dục trong môi trường làm bao gồm: Quy định nghiêm cấm “ngược đãi người lao động, quấy rối tình dục tại nơi làm việc” (điều 8), Quy định “người lao động bị ngược đãi, quấy rối tình dục” có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động (Điều 37).

Tuy nhiên hành vi quấy rối tình dục chưa đến mức xử lý hình sự nhưng có thể bị xử lý hành chính, xử lý kỷ luật theo quy định của pháp luật và bộ luật lao động.

Anh Phương